ADI NERDEN GELİYOR

Karakoyunluların mensup olduğu boyun ilk Başbuğu Iğdır Bey'dir. Iğdır'ın kelime manası, büyük, yiğit başkanı, sahip, ünlü manalarına gelir. Iğdır Bey dört kardeşin en büyüğüdür. Kabilesi Aras ve Azerbaycan bölgelerine yerleşmiştir. Daha sonra bu ad bugüne kadar gelmiştir.

IĞDIR'IN TARİHÇESİ

Kars iline bağlı bir ilçe iken, ekonomik, sosyal ve coğrafi özellikleri dikkate alınarak, 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı kanun hükmünde kararname ile Türkiye'nin 76. ili olmuştur. Doğu Anadolu Bölgesinin doğusunda yer alan ilimizde, asırlar boyu birçok medeniyetin ve uygarlıkların hüküm sürdüğü, bıraktıkları tarihi kalıntılardan anlaşılmaktadır. Günümüze kadar; Urartular, Sakalar, Moğollar, Sasaniler, Selçuklular, Karakoyunlular ve Osmanlı İmparatorluğu'nun kültürleri ilimizde hayat bulmuştur ve izleri hala yansımaktadır. 14 Ekim 1920 tarihinde Kazım Karabekir komutasındaki ordumuz tarafından Ermeni işgalinden kurtarılarak anavatan topraklarına katılmıştır. ğdır ile ilgili olarak bugüne kadar yapılan çeşitli arkeolojik ve prehistorik (tarih öncesi) araştırmalar, bölgedeki yerleşmelerin insanlık tarihi kadar eski olduğunu, bölgenin bir çok medeniyete ve uygarlığa beşiklik ettiğini ortaya koymaktadır. Iğdır Ovası'nda bulunan kara obsidiyen taş aletlerle, çakmak taşından yapılmış aletler, mezolitik (yontma taş) devrin bölgede de yaşandığını göstermektedir. Bölgenin ilk yerleşik kavmi, MÖ. 5000-4000 yıllarında Orta Asya'dan geldikleri kabul edilen, bugünkü Azerbaycan, Sürmeli Çukuru ve Doğu Anadolu'da yerleştikleri sanılan HURRİLER'dir. Hurrilerden sonra, MÖ.. 3000-2000 yıllarında MİTANNİLER, ETİLER, ASURLAR, KİMMERLER, MEDLER, PERSLER, SÜMERLER ve SUBAİLER gibi kavimlerin Orta Asya'dan gelerek Ağrı Dağı yamaçları, Aras Nehri Havzası ve Doğu Anadolu'da ikamet ettikleri sanılmaktadır. Bölge daha sonra sırasıyla; URARTULAR, İSKİTLER, SELEVKOSLULAR, ARSAKLILAR, SASANİLER, ARAPLAR, BİZANSLILAR, SELÇUKLULAR, MOĞOLLAR, ÇİNGİZLER, İLHANLILAR, CELAYIRLILAR, KARAKOYUNLULAR, AKKOYUNLULAR ve SAFEVİLER' İN eline geçmiştir.Yavuz Sultan Selim'in 1514'te Çaldıran Savaşı'yla Safevileri yenmesiyle birlikte bölge de Osmanlı idaresine girmiştir. Osmanlıların 1583'te Revan'ı (Erivan) fetihlerinden sonra, bugünkü Iğdır, Tuzluca ve Aralık ilçelerinin idaresi "Aralık Kazası" adıyla Revan Eyaleti'ne bağlanmıştır. İranlılarla yapılan savaşlar sonunda imzalanan 1736 tarihli İstanbul Antlaşmasından sonra 1827'ye kadar İRAN idaresinde kalan bölge, 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı (93 harbi) sonunda 42 yıl Rus işgaline maruz kalmıştır. 1917 Ekim Devriminden, Bolşevik İhtilali sonra içine düştüğü siyasi bunalımdan kurtulamayan Rusya'nın diğer devletlerle Brest-Litovks muahedesini imzalamasıyla bölge, tekrar Türklere geçmişse de 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesiyle Türk orduları bölgeden çekilince bölge Ermeniler 'in mezalimine sahne olmuştur. Nihayet, 14 Kasım 1920'de 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir komutasındaki kahraman Türk ordusunca bozguna uğratılan Ermenilerin Aras Nehri'nin kuzeyine püskürtülmesiyle birlikte, Iğdır ve çevresi de kesin olarak Türkiye'nin mukaddes topraklarının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Nitekim, Iğdır'da 14 Kasım tarihleri ilin düşman işgalinden kurtarılışının yıl dönümü olarak her yıl törenlerle kutlanmaktadır.

TARİHî ESERLERİ

MÜZELER

SOYKIRIM ANITI MÜZESİ Adres: Baharlı Mah. Çevre yolu kavşağı IĞDIR. Açılış: 07:30 - Kapanış: 14:15

ÖREN YERLERİ

KARAKALE ÖRENYERİ Iğdır Ovasının batısında bulunup, Türkiye-Ermenistan sınırında yer almaktadır. Bölgenin en eski yerleşim kalesi olup Orta Çağ'a ait bir yerleşim özelliği taşımaktadır.

KOÇBAŞI MEZARLARI Hemen hemen Iğdır ovasındaki bütün mezarlıklarda bulunan koçbaşı mezarlar Karakoyunlular döneminden kalmadır. Bu eski mezar taşları, yiğit ve kahraman kişiler ile genç yaşta ölen delikanlıların mezarlarına dikilirdi.

KÜMBET Iğdır'ın Çakırtaş köyünde bulunmakta olan bu eser Selçuklular tarafından yapılmıştır. Ancak anılan kümbetin bakımsızlıktan bazı yerleri önemli ölçüde tahrip olmuştur.

YAPILAR

HARMANDÖVEN KERVANSARAYI Iğdır ili merkezini Asma köyüne bağlayan karayolunun 25. km'sinde aynı adı taşıyan mezraa yerleşmesinin yakınında bulunmaktadır. Bu han XII. yy Selçuklu taş işlemeciliğinin en güzel örneklerindendir. Sürmari Emiri Şerafettin Ejder tarafından yapılmıştır. Selçuklu Kervansarayı, Batum-Tebriz kervan yolu üzerindeki menzil noktalarından biri olup, kervanlar, Çilli Geçidini aşmadan önce burada konaklıyorlardı.

ANITLAR

MEHMET ÇAVUŞ ANITI 14 Kasım 1920 tarihinde Iğdır'ı düşman işgalinden kurtarırken şehit olan Çankırılı Mehmet Çavuş anısına yapılmıştır.

SOYKIRIM ANITI Bu anıt 1915 - 1920 tarihleri arasında bölgemizde Ermenilerce yapılan katliamları sembolize etmektedir. 350 m2 kapalı Müze 2 havuz ve 29 m yüksekliğinde 5 adet kılıçtan oluşmaktadır. Etrafı yeşil alan ve park olarak inşa edilmektedir. Toplam 14.000 m2 alanı kapsamaktadır.